"Je me défends, et quand on est acculé, on se défend n'importe comment. On n'a pas le choix, c'est pour cela que je suis radical. Je suis algérien, je suis un autochtone de ce pays et je ne fais pas partie du bloc arabo-islamique. Moi je ne suis pas arabe et je ne suis obligé d'être musulman, et je me battrai pour ça jusqu'à la fin de mes jours. (Matoub Lounès - La Nation 21 au 27 avril 1993)
E essenegh is dee fell-i ee rezzun. Ee enneen èyi et i meddäkkweele ènew. Attas en tikkeele e ette amezsegh ti braten war-isme en u sdeddey ed u aggaz. Deg te braten agi, ee eqqêren dee neckk ssebba en eu aggasen akw en Dzayer. Neckk, ee essenen èyi dee war-eddin, ihi neckk dee a rgaz ey laqen ad ee neghen, a rgaz ey laqen ad ee ekksen. Ee haseben èyi dee a mihi en te muret akw, mashi win Leqbayel kan. Qbel a kafal ènew es ckradt eu ayouren, ee uglen ckra en te nfulen es y iedt 'eg i brieden en Tizi-Ouzou. Ti wriqen agi, ye ellee degsent yism ènew. E essenegh daghen is e ellèegh 'eg listet ti berckanen en i msuntiyen. E hkemen fell-i es el-mut. Ee xesen ad èyi ee neghen, ur deg-s schek. Masha ur kesudtegh ckigan aggazen ensen, accku ur e effèghegh Leqbayel, ur e hbèsegh tugheeshe, ur e eqqènegh iman ènew 'eg taddart zun attas en medden. Aya ur as e zmèregh, neckk hmelegh ad e edderegh, ur e hmèlegh ara i karifen ed u segdel. Ye zmere ad e eggegh bu te ghennant.
Masha, meqqar e essenegh is dee e ette uraregh es tudert ènew, hmelegh attas ad e ette effeghegh es y iedt, ad e eddugh gher el-bar e eqqimegh enn ar tagara en y iedt. Ur ye eqqène u nyuddu ed u sara es y iedt 'eg Leqbayel. E hmelegh ad e sawêlegh ie medden, ad sewegh yiwen el-kas èdsen, e keshemegh gher taddart ènew adday wehlegh. Neckk e edderegh tudert en u nazsur. E hmelegh ad e keschemegh aguns en u gdoud bash ad e nezsugh 'eg u qelleq ed umdaz en medden. E esse gmèegh ta musni ènew tasga en el-ghashi, e schüregh èdsen a sirem ed u mihi. A medyaz ilaq ad ye ezsere kulshi es eu allen enes. Ad ye efcke ta mezzsught enes ie medden, ad ye sfru es tidett ghef u nezgoum ensen iwakken ad asen ye rezsem i brieden en u sirem. A medyaz ur ilaq ara ad ye bâede ghef u gdoud. Lazem ad ye èllèe tasga en medden, ar ye skêre ayen as ee ette ènnèen. Neckk, e xesegh ad e skeregh 'eg tudert ènew ayen ghef ee sawêlent te medyazen ènew. Aya aey gan iswi enew. Ta meddourt ènew dee a siggel ghef i brieden ey ette aweyen ar iswi agi. Netta aey efckeen ta zmert ie te medyazt ènew. Ee essenen èyi medden, neckk dee a meddakkweel ensen. Deg te muret ennegh, ee emy essênen medden seg temzsi. I wessaren ee ezsereen èyi dee e ette mghuregh, i mezsyanen ee eghereen èdeyi 'eg te shekult. Neckkni akwed aitmaten. Tagmatt agi ae' ey ädjeen ta muret en Leqbayel ad deg-s ye druse imenghee en i msuntiyen.
Bash ad èyi ee amezsen, ee skeren attas en tikkeele uggugen ger i brieden en te mazeert ènew Taourirt Moussa ed Tizi-Ouzou. Aya ee enneen ayi et medden en te muret. Uggugen en tidett ed win tiddeese ee merwasen, ee eggeen kif-kif. Masha, win tidett ee skêren et i jadarmiyen ed i bulisiyen. Win tiddeese ee skêren et i remmaghen. Aya, ye ädjee eyi ad ur zrreyegh 'eg i brieden ixataren, ar e ette xtaregh ghas i gharasen i mezsyanen.
Ass enni, 25 shtanbir, e eddüegh edd seg Alger, e ezsereegh baba ey ädtenen 'eg sbitar. Ye ellee u nzsar attas. E ellèegh neckk ed sin i meddäkkweele ènew: Henni seg ighrem ennegh, akwed Djamal seg Michelet. Ne ellee mazal ne agguge ie taddart. Neckk, ye esse whele èyi u bried ed u sudu 'eg i medäewen en eu aman, ne bedde 'eg yiwen el-bar ad ne sewe el-kas a neggaru. Tassaât ete äwedt tam en y iedt. Ne eqqime 'eg u kutwar, e amezsegh yiwen scotch. Neckk ye ellee ghur-i u mrig, e efferegh et deffer tadawt ènew. Akud 'eg e eddüegh ad e asigh el-kas, ye ekkere u ghuyyi ed t emterwiyt ta xatart 'eg imie en el-bar. Ar ee ette qerqèbent te felwen, ete kesheme edd yiwet te rbiât en medden, ee elleen es mraw ed semmus en i rgazen. Ee bdun i sughuen ed u sdeddey. E fhemegh es u ghiwel. Ee enneen: " Neckkni seg GIA, ta rbiât ta rebrabt ta neslamt". Berra, i remmaghen yadten ee skeren el-âessa.
Ee elleen ghur-sen i mrigen: attas en i beckidten en te gemra, yiwen u jenwiy, ckra en i beckidten ayt u ghenbu, masha ulash i mrigen en el-girra. Ee ezzefen eu udmeewen ensen, ar ee sawêlen akw es te mazight. Ee essenen is e ellèegh 'eg el-bar, accku ee äckezen tomubil ènew berra. Ma gha e skeregh? Nutni ee egguten, ur e zmèregh ara ad e erregh ghef y iman ènew. Ee bdun ar ette qellêben medden. Ellig èyi edd ee äwedten, e sferfeden ie tadawt ènew. Es te ghmert en y ighil, e äremegh ad e esse keshemegh a mrig eddaw u nedtfes en el-qamija ènew. Ye äkweye èdeyi yiwen degsen ar ye sghuyu: " Dee netta!, dee netta! " Ee aleyen asen idammen. Yiwen degsen ye esse rese èyi a ghenbu en u mrig enes eddaw u mezzsugh. Neckk e ghalegh is ad eyi ye neghe, accku e essenegh is ye zmere ad ye rezseme ie u gari. Wiss ckradt ye ennee: " Bedd! Wenni dee Matoub! " Neckk e ghalegh is ur ad e edderegh, e ghalegh is ad èyi ee ghersen dat medden. Masha, uhu! Ee esse eqqimen èyi iwrin ie el-ghashi. Akwed yiwen ur ye zmère ad ye melmele, ye ebbeye u nfous 'eg medden en el-bar. Ye azse edd ghur-i yiwen u remmagh yadten, isme enes en el-girra dee Hamza, ye ennee ayi: " Ma ne eree ad ak ne ghrese, ad the ènnèedt: Rebbi dee a meqran, Mohamed a mazan enes ?" E zmeregh ie kulshi imir enni, e ennèegh-as: " Wah! Ad et e ènnèegh!" Ar e ette ènnèegh 'eg ixfe ènew: " Lounes, ye äfe u maggwad ey edderen asadt ey emmëten". Ye smadte u remmagh amzun ye esse djiwene et u awal ènew. Wiyadt, ar ee ette amezsen el-kwaghedt ghur medden, ar ee ette aseyen akw ayen ee äfeen. Ee xewuen a senduq en i drimen, ee rezsan akw ti qerâiyen en scherab, ee aseyen akw ayen ey elleen 'eg el-xzin en u utschi. Ee esse ngeren el-bar enni 'eg ckra en i minuten. Ee esse keshemen ta rgagiyt 'eg u kerwa en el-bar, ee aseyen ayen akw mi ee zmeren 'eg u kamyu ey bedden Berra. El-bar agi dee wiss ckradt aey ee esse xwuen ta meddiyt enni. Mazal ad xlun el-qehawi akw ye ette serban ie medden scherab. Aya aey ee enneen, qbel ad ee eddun. Ad ee neghen a kerwa en el-bar ye ägeyen ad ye knu dat-asen. Medden nutni, ee ekkêten eten es y isme en schariâa.
Neckk, ee ämezsen ghur-i ti särue en tomubil, ee esse neyen èyi deffer en el-Mercedes ènew ger sin i remmaghen, ee eqqimen sin yadten dat. A kamyu ey edduqesen es i remmaghen ye zwüre, ar ye rezzseme a bried dat-agh. Winna degsen ye ämezsen el-âessa ee lseen ti gelmousen.
A kafal ee skeren et bla ad ee eweten akwed yiwen, masha e essenegh is ye äfe ad deânegh, euagi dee ezzeher ènew a neggaru. Masha e ekkesegh schek is ee ereen ad èyi ee neghen. Ne mune ed u bried es u susem. Yiwen degsen ye sawele èyi ye ennee: " Dee ketsh âaduw ellah ? A shengu en Mass-nnegh? " Ur as e sawelegh, accku e essenegh medden agi, ee zmeren ie kulshi. Ee hedtuen èyi attas, ghas ad e melmelegh, ye ndtewe u remmagh ey eqqimeen tasga enew.
Ne suda ugar en tassaât 'eg i brieden i mezsyanen i nefraraghen. E äckezegh Ouasif, yiwen ighrem tasga en u aseeff eddaw u derar en Djurdjura. Dat-agh, ye bedde u kamiyu, ne bedde. Ne eggeze, ee efcken èyi edd yiwen el-kas en limun. Ete kesheme èyi ta gwda ta berckant, ckra en tikkeele dee deg-i ye ette ebbeye u unfous. Ta gerjudtt ènew ete eqqure, ete rgige tasa enew. Ar e ette ènnèegh ger-i ed ixfe ènew: " Lounes! The emmëtedt! Dee ee rezzun ideg 'eg ek ee neqqêen".
Ee zreyen ckra en i minuten, ee esse aleyen èyi gher dat en u kamiyu. E ksudtegh attas, accku ma ne zreye ghef u uggug en tidett, ad deg-s e emmetegh, accku i jadarmiyen dee ee ekkêten winna ey neyen dat dee i mezwärue. Agari ad deg-i ye zwure. Ee zreyent snat tassaâen ghef u kafal ènew. Bla schek ee bduen medden dee fell-i ee rezzun, bla schek ee etu skeren i barajen 'eg i brieden.
" Transhi " dee isme en yiwen u mkan 'eg emy ebbêyen kuzs en i brieden: yiwen dee ye ette aweye gher Ait Yenni, ighrem ghur-i ey âzizen attas, ye etu essenen es izbegen en nequrt; a bried yadten ye äweye gher Tassaft, ighrem en el-kulonel Amirouch, asadt en u mennugh ghef u zaroug; wiss ckradt i brieden dee ye ette aweye gher Michlet, a bried a neggaru ye äweye gher Tizi-Ouzou. Ne äwedte enn ideg 'eg emy ebbêyen i brieden agi, ee eqqenen èyi allen es u shdadt. Ne suda 'eg itsen i brieden en u derar. Ar ne ette aleye ar ne ette eggeze. Ye bedde u kamiyu, ne eggeze. Ar e seflèdegh ie u seglef en iydeen, bla schek ne zreye tasga en ckra 'eg ighremen. Ee ekkesen èyi a shdadt ghef eu allen, ee enneen èyi ad eten e dtefuregh. ee elleen es ugar en snat te mrawen en imdanen 'eg ta zwara en u kafal, ur edd ye eqqimèe degsen ghas semmus. Wiyadt ee äcckeen 'eg u madagh. Ne mune ed yiwen u bried ey shequen, ye äweye es aseeff. A bried ye schedte es u nzsar. Ta wada ete sheque fell-i accku ye neghee eyi u dtar. Yal mitru es u ngazs enes. Ixfe ènew dee ye rekkeme. Ur ghur-i ye eqqimèe u sirem, e äckezegh is dee ee rezzun ideg 'eg eyi ee neqqêen, ee efferen ta fekka ènew. Ideg 'eg ur ye zmère yiwen ad eyi ye afe. Ar e ette xemmêmegh 'eg el-girra en Dzayer, ee elleen i mjahden dee ee gherresen i shengue, ee efferen eten 'eg u madagh. Bla schek, akwed neckk aya aey ee xesen ad èyi ee skeren.
Ne eddue, attas en i kilumitren, e whelegh. E ennèegh asen: " Neckk ur ad e rnugh ta surift, ma the xesem ad èyi the neghem, negheet èyi da! " Ee enneen ur ee âewwèlen ad èyi ee neghen, ur ee zmèren ad ee skeren ckra qbel ad ee seqsan a mghar ensen. Ee rnun ar èyi ee ette ènnèen is edd ne äwedte, ed lazem ad e rnugh ti surifen ti neggärue. E xemmemegh shwiya, e beddegh ar e ette eddugh. Ur ghur-i may e skêregh, e deggeregh a sirem.
Ne eddue ckra en xems-miyyat mitru yadten, ne kesheme a mazeer en GIA. Ne ellee ammas en u madagh.
Deg u keschoum en u mazeer, ee esse bedden i remmaghen yiwen u qidtun, ee esse xdemen et dee el-kuzina. Ghef u yeffus, yiwen u segfer. Deg te seggaewen, ee ghezeen ackal, ee delen i mghizen es el-mika ta berckant.
Ass a mezwaru, ee esse rsen èyi 'eg " el-kuzina ", ee efcken èyi ta duli ed u utschi. Masha, ur e zmèregh ad e serdtegh amya. E ennèegh asen may ee xesen ad èyi ee skeren ? Yiwen u awal aey ee ette ènnèen es ämata: " Lazem ad ne ezsere " el-Amir " en terbiât". Iedt a mezwaru, ur e zmèregh ad e dttesegh. Ye semmidte el-hal, ar ye ekkête u nzsar. Neckk, dee e ette ènnèegh ie y iman ènew: " Ma ye mese el-Amir? Matta netta? Ye zmere waqila ad ye èllèe dee a meqran degsen. " Ghur telata en y iedt, e sefledegh ie ckra en u awal es te ârabt, ur et e fhèmegh ara. E seqsagh a âessas ènew; " Ye äwedte edd el-Amir? " Ger-i ed ixfe ènew, e sirmegh ad asen ye ènnèe ad èyi ee rezsemen. Ye kesheme edd gher a qidtun, e ghalegh is ad ye èllèe ye meqqure 'eg el-âmer enes. Uhu! Ad ghur-s ete ellèe ckra en snat te mrawin en i seggwasen kan. Ye ghezzife, Ete ellee ghur-s ta maret, ar èyi ye sawêle es te mazight. Ye ennee ayi: " Ad ne meslaye asekka, insha ellah ", ye effeghe ur as e ennèegh akwed yiwen u awal.
Masha, ur ne sawele asekka, ur ne sawele nif-äsekka. " El-Amir " ye gheber. Ee enneen èyi ye eddue gher ckra en te wuri. Seg u ass enni, e äckeyegh ed y iman ènew is e eggèegh a mehbus en i remmaghen, ta wadjitt ensen, ur e essènegh ma gha ey jrun.
Ee elleen es mraw ed semmus en i rgazen 'eg u mazeer, masha, ee elleen wid ye ette ekkeen ee eddun. Neckk, e ette hasêbegh i minuten, ete ghezzife ghur-i luqt. Ur djin ghur-i ete ghezzife akka. Deg tudert ènew, e ezserèegh a ngazs ye shequen attas, masha euagi, ur djin et e ezserèegh. Ur e zmèregh ad e xemmemegh 'eg u sirem, ur e zmèregh ad e xemmemegh 'eg el-musiqa. Ta sufet ed u mmermed a psikulojiy meqquren. Ar e ette ènnèegh ie y iman ènew, labas e sulegh e edderegh tura, masha asekka, ur e essènegh. Ta mettant ete ette azse edd ghur-i, ur e ezserèegh ara ma gha e skeregh. Ur e äckèzegh ma ghef e sulegh e edderegh, ma ghef sulen ee esse ghzifen tiremt. E esse zreyegh ckradt u ässen en jahennama. Ckra en tikkeele, dee e ette e qellêqegh attas, tikkeele yadten ye ughale edd daghen u sirem. Ayen e ette tscheegh ye druse, ckra en te raxsisen ee skêren i remmaghen es i füssen ensen, ed ckra en u kunfitur kan aey e ette tscheegh. Ete neghee eyi te dist, ete äzzele seg u ass 'eg eyi ee ämezsen. Aman en u nzsar ey gluglen 'eg i medäewen aey e esseegh, ar eten èd e ette agemen 'eg te xenceeye en el-plastik. Ulash tala 'eg u mazeer enni.
E äremegh ad e sawelegh ed i remmaghen bash ad e ackezegh ayen ey jruen. Akken ad eten e sqerrebegh ghur-i, hküegh asen is e eggèegh ta ghtest en u dabu a seggwas en 1988. Ta fekka ènew ete eggee akw aggasen, mazal ur ee ejjeyen... E xesegh ad ee xemmemen, accku nutni daghen ed i nemgalen en u dabu. E sawelegh asen ghef imenghee ger eu aitmaten, e ghalegh is ad ee gwêden negh eten ete esse neghe te mudtni ènew 'eg tasa, ee rezsmen ayi.
Ee zreyen y iman ènew ghef mkul ti lufee. Ulash ta ghezsent, ckra ur ye beddèle, a sirem ye dtfüre ta gweda. Ur e zmèregh ad e sawelegh es tidett ie ckra degsen. E gwêdegh ad e nuflegh. Ar e ette aremegh ad e meslayegh ed ckra 'eg i mekfalen ènew, accku lazem ad e sawelegh. Ilaq ad e rezsegh ta gweda ed schek. Ass 'eg ye ebbeye kulshi, 'eg ur dee ne ette eqqele es amya, awal ye ette ughale dee tudert. E essenegh tura ma ghef dee ette nufëlen i mehbüse ee ughalen d i buhaliyen.
Wiss ckradt eu ässen, ye bane edd yiwen u rgaz, tugh e essenegh et. Ye ughale dee a msuntiy ghas i seggwasen agi i meggärue. E ezserèegh et, e aseyegh u nfous shewiya. Ne emy essêne zik. Ye ellee dee a judoka meqquren, snat tikkeele dee a lghugh en Afriqiya. Ye ekkee ghur-i 'eg taddart, ette hasêb et yemma zun dee memmi-s. Ye ekkee ghur-i 'eg sbitar a seggwas en 1988. E äckeyegh ed u sirem, kulshi ad ye ughale mlih. Masha, ellig èyi ye sawele, e äckeyegh dee u gredt enes ye beddel fell-i, mashi zun dee win zik. Ye ellee dee a meddakkweel ènew, tura ye ughale ed a remmagh ey zmeren ad ye emmete. Awal enes ye esse bhedt èyi. E sutregh seg deg-s ad eyi ye awese, ad eyi ye ènnèe dashu ee xesen ad èyi ee skeren. Ye ennee ayi: " Wenna ye dttasen eddin, meqqar ye eggee baba, ur deg-s e eligh tasa, ilaq ad ye emmete. " A sirem ye rdele. Ee efckeen ayi tiremt kan. Ilaq ad e heggagh iman ènew ie te mettant. Awal enes ur ayi ye ädjèe ckra en u sirem.
Ye esse râebe èyi u meddakkweel ènew. Amek ye zmere u rgaz u ghzsin ad ye ughale dee a msuntiy? Amek ye zmere ad ye ughale zun dee ta mashint en el-mut? Es tidett, timetti ennegh ete ädtene. Ta redla en u meddakkweel ènew seg judo ed tighilt ar ta remgha, ete skêne aya. Etagi dee ta mateert en te mudtni en te muret ènew. E eqqimegh ar e ette xemmêmegh. Seg u kafal ar tura, dee tikkeelt ta mezwarut aey e ette xemmêmegh 'eg ta lufet en wiyadt.
Ass agi ed wiss ckradt. Ye eddue edd yiwen " el-Amir " yadten. Win el-wilaya, a masay en GIA 'eg te mnadtt agi. E äckezegh is ete meqqure te masayt enes ugar en tin u mezwaru. " El-Amir " agi, ghur-s attas en eu aggayen eddaw u fuss enes. Ar ee ette eqqelen akw i mekfalen ènew ad edd ye awedte. Deg u susem, ye amezse awal, ye bdu deg-i: " Dee ketsh âaduw ellah? " Ur as e sawelegh. Ar edd ye esse cktêye yiwet es yiwet tinna akw ur ilaq ad e skeregh. E äckezegh is ye bdue u zmaz ènew. Deg ixfe en te rdayin fell-i ye elleen: tugheeshe. " Tugheesht enek ete rdele ta muret en Leqbayel! " Ihi, lazem ad e hbesegh schena. A medya en Cat Stevens ey ughaleen dee Youssef Islam, e sefledegh as attas en tikkeele 'eg u awal enes. A shennay agi a meqran, ye hbese schena, ye kesheme el-islam, ye mune ed " u bried en el-jihad". Ma ye zmere netta ad ye skere aya, ula neckk lazem ad e munegh ed u bried enes. Es tidett, aya ad èyi ye esse bâede ghef u zayez ènew, masha ad èyi ye esse qerrebe gher Rebbi. Awal ensen ye whene attas: meqqar e skeregh zik ckigan en i bekkadten, ma e ughalegh gher te zsalleet ed el-islam, ad èyi ye surefe Mass-ennegh, ye rezsem èyi ti wuree en el-jent. Rebbi ad ye sfedte i zgalen ènew, ad eyi ye efcke arraz meqqar e neghèegh erruh. Masha, ma e rnüegh 'eg i zgalen ènew, ma e ughalegh gher schena ed te medyazt ey ekkêten 'eg eddin ed el-islam, ad èyi ee neghen. Ihi, lazem ad ur e sawêlegh 'eg eddin.
Ee xesen ad ee aremen ta mezzsewiy ènew ghur medden, ee alsen èyi yiwt te nfoust ad dtesegh emmer e ellèegh 'eg ckra en y ideg yadten: 'eg yiwen ighrem, ee ghereen ie yiwen u qshish: " Es y isme en Rebbi, addu-d! " A qshish enni ur ye meshtège, ye ennee asen: " Uhu, ur enn e ette eddugh ara! " Yiwen degsen, ye ekkere ye ennee as: " Es y isme en Matoub, addu edd! " Ye ennee as u qshish enni: " Ma es y isme en Matoub, ad enn eddugh tura! " Ee äckezen attas en te ghawsaewen 'eg irem agi. Ee äckezen is ete zmere te mezzsewiy ènew ad ete rweye ta muret. E äckeyegh dee te ghara ensen, meqqar deg-s a guschel, ur deg-s attas en u zernen. Ihi, ye ughale èyi edd u sirem. Accku, e äckezegh 'eg u awal ensen is ee ereen ad èyi ee rezsmen.
Shewiya, ye ughale edd " el-Amir " en el-wilaya ad ye rnu a seqsit. Ie tikkeelt yadten, e seqsagh eten may ee âewwelen ad èyi ee skeren. Ye ennee ayi: " Ilaq ad the eqqeledt, ur e zmèregh ad e skeregh ckra bla ad e ezseregh wid fell-i ey meqquren... " Ye suseme, ur ye erre ara ghef i seqsiten ènew. Ar e ette eqqelegh daghen! Ugar en ckradt u ässen ee zreyen, neckk e sulegh dee e ette eqqelegh! E ette eqqelegh kan! Ixfe ènew ye eddue ad ye dtterdteqe. Ur ghur-i may e skêregh. Ckra ur dee eyi et ee ette ènnèen, ckra ur dee ye jerru. Yiwen u ass, zik, ar sghuyyun, ye ekkere u dida. Neckk e seqsagh a âessas en tama enew: " Baraka xlas! Neghet èyi negh rezsmet èyi! " Ye zmummege shwiya, ye suseme daghen.
Ta meddiyt en wiss ckradt eu ässen, ye ase edd " el-Amir " ye ennee ayi: " Dee ne ette eqqele ad edd ye awedte Abou Dahdah". E ennèegh as es u ghiwel: " Matta netta? " Ye ennee ayi " el-Amir " Ye rnu ye ennee: " Netta dee a musnaw deg-negh, ye essene mlih el-quran. Netta dee a mnir ennegh, ye essene ti ghawsaewen en te ghdemt ed eddin".
Ihi, e äckeyegh is dee ee ette heggan ie ckra ey meqquren. E eqqimegh ar edd e smecktêyegh i zgalen en tudert ènew yiwen-yiwen. I zgalen ey zmeren ad èyi edd ee aweyen ighenen. Ete ellee te medyazt ed tugheesht. Masha, ye ellee daghen u mennugh ènew: ti wadaewen akw 'eg e amugh, awal e ette ènnèegh 'eg i grawen, negh yal ta meghra en 20 yebril, Tafsut i mazighen. E ellèegh 'eg i mezwärue daghen en te meskanen akw ey summëlen ta kridtt ta msuntiyt. E amugh daghen 'eg te meskant en 22 mars, tenna ee skerent te dukliwen en te mettudtt. E ellèegh 'eg tickli en u ass en 29 juin, a smeckti en el-mut en u selway Boudiaf. E summelegh sin i fexsayen ey steghen aguns en tickli enni. Euagi dee a mennugh ènew, ghef u mennugh agi neckk dee a mehbus en i remmaghen.
Ar e ette aremegh ad e stenegh iman ènew. Ma gha e ènnèegh? Ur èyi hmèlen, aya e äckezegh et. Ee ghresen i msuntiyen ie eu aggagen, i neghmasen akwed i ghermanen ur ey skèren a zgen en ma e ennèegh 'eg i sefrue en tugheeshe ènew.
" Haram! Ur ye zreye!", euagi dee awal edd ye ette ughalen attas ig ee sawlen ghef te medyazt ènew. Nutni ur dee ee seflèden ie el-musiqa, ye gdele ett el-quran. Masha, Ee essenen i sefrue ènew yiwen-yiwen, aya e äckezegh et. Yiwen deg-sen ye ennee ayi: " qbel ad ye mlale Mass-nnegh ", ye ellee dee yiwen u mesfeld a xatar en tugheeshe ènew. Tura ur dee eyi ye seflède ghas ig ye esse xdeme ckra en schifor ta sfift ènew 'eg el-kar. Ye ennee ayi: " ketc dee a mihit ghef te metti! "
Bash ad e setnegh iman ènew, e ennèegh asen: " tugheeshe etu essenent seg zik ghur i mezwärue en te muret ennegh". Masha, e äckeyegh ed u zseyyer, awal ed i seqsiten ensen ee ughalen dusen, ee eqquren attas. A zmaz ènew sul ur ye bdüe, masha ee esse wjêden as. Yiwet te ghawsa kan e ette xemmêmegh degs: man a zmez 'eg dee fell-i ee sawêlen? Imal? Izri? Aya ye ette bane edd ye mezzsiy, masha ye meqqure ghur-i. E xesegh ad e èssènegh is ad e emmetegh negh ad e edderegh? Ma ye bdue u awal ensen es " Ass 'eg ak ne rezseme... ", a sirem ye ette lale edd deg-i. Ig ee enneen: " emmer ak ne rezsème... ", a qelleq ye ette ughale èyi edd. Ku awal, ku ta mateert ete elee a namek imir enni. Ar e ette xemmêmegh 'eg u namek en mkul ta ghawsa. A nellit ènew ye eddue ad ye steghe. E sulegh e cketteyegh edd iedt en u ass enni wiss ckradt, e selleegh ie ckra ar ye eqqêze ackal es u gelzim; e sghuyyegh, e seqsagh a âessas: is dee ee eqqêzen a zsekka ènew? Is ee ereen ad èyi ee adren e sulegh e edderegh? Ye dtsee u âessas, ne effeghe ad ne ezsere, ne afe enn yiwen degsen dee ye esse bedded a qidtun yadten.
Yiwet tikkeelt, es y iedt, ne ellee ne eqqimee aguns en u mghiz, neckk e ellèegh e äfesegh eddaw u gadir. E äckezegh is ar ee esse wjêden ad neghen doktur Saïd Sadi. Ar ee sawêlen es taârabt ta klasikiyt bash ad ur e fhemegh ayen ee ette ènnèen. Ee sawelen ghef u dtlib en u selway en Maser Anouar Al-Sadate. Yiwen deg-sen, ye seqsa is ee qbelen sin i remmaghen 'eg te rbiât enes ad ee èllèen dee i kamikazsen. Ad ye sekter ku yiwen degsen ie te fekka enes i fexsayen en dinamit, ad ye azse ar tasga en Saïd Sadi ass 'eg edd ye effeghe ad ye sawele ie el-ghashi, ad ye esse steghe i fexsayen enni, ee emmeten akw. Isme en Dilem ye etu essenen es u karikatur, ye ette ughale edd attas akwed netta 'eg u awal ensen. Shehal dee tikkeelt ee enneen èyi ad asen e melegh anda ye zdeghe 'eg Fransa, e efckèegh asen yiwet el-adrisa ur ye ellèen.
Ass wiss tzsa, ye äsee edd Abou Dahdah, wenna gher ne ette eqqele. Ee bduent te ghawsaewen en tidett. Ne ellee es semmus 'eg u mghiz en eddaw u ackal: sin id " el-Amir ", Abou Dahdah, ed u remmagh eyi ey essenen zik. A mghiz ye ghebue, ee eghezeen et eddaw u zsru. Ye nedue attas, ckra en el-kaschat ey ebbeyen kan aey ee elleen ghef u ackal.
Deg ta zwara, ee sutren deg-i isme ènew, amzun el-mehkama. Ee sutren deg-i ad qeblegh is dee neckk aey ye rweyen ta muret en Leqbayel. Ur e qbèlegh ara a merday agi! E ennèegh asen: " Neckk dee a shennay kan! " E skenen èyi yiwen u manitofun ye ellee dat-i. Ye ennee ayi, awal ènew ad ye etu klese. A seqsit ye dtfüre wayedt. Ta zwara e äremegh ad e beddelegh a geredt ènew, accku ur e xesegh ara ad e esse xdemen ta sfift agi mgal iman ènew. Masha, ee äckeyen dee u awal ènew ye ezzsaye, ee esse bedden ta sfift. Ee eggen èyi schil ad e sawêlegh amek e sawêlegh ie medden, awal ye etu fhêmen. Ne alese daghen ie u seqsit. Ur djin eten e seknèdegh. Ne esse zreye attas en tassaâin 'eg i seqsiten ey shequen: Magh dee the ette èllèedt dee a mezwaru 'eg te wadaewen ey semmêlen ta remgha? Magh dee ee etu skêrent te rebbaâ en u swadt 'eg Leqbayel? Magh dee ee etu skêren eu aggayen mgal i remmaghen? Ete rweye eten te msalt agi en te ghelmen en u akkay ed u âesses. Ee xesen ad ee essènen i neghmisen ghef-sen. E sulegh e cketteyegh edd yiwen u awal: " Seg zik aey ee âewwelen ad ee neghen i shekkamen ed i âdawen en Rebbi. " Ee enneen èyi daghen, nutni mashi i nedtliben, nutni dee i nelkamen; dee ne eqqeen wenna ilaq ad ye emmete. Em' esse dtfüren i seqsiten. Ckra en tikkeele, dee ee ette alesen ie u seqsit meqqar ghef-s ne sawele. A zgal meqquren fell-i ye äfeen dee win tugheeshe. Nutni ee ette ènnèen dee el-islam a ghef e sawêlegh 'eg te medyazen ènew, i neslamen aey e ekkêtegh 'eg tugheeshe ènew. Ee enneen èyi e eggèegh amm Salman Rushdie, aâdaw en Rebbi. Yiwen deffer wayedt, ar ee zerrun akw i sefrue enew. " The ennèedt aya, magh?... The ennèedt eddin ye esse rwêye kulshi. The saweledt ghef Rebbi bla a kuker. Amek the zmeredt ad the arudt aya?... " Ar e ette aremegh ad esse frugh negh ad e ekkegh tasga ie i seqsiten ensen, masha e äckeyegh dee y iman ènew zun e etu amezsegh 'eg te seqqurt. " The ewtèedt i menzayen i dasilen en el-islam. The saweledt ghef te remgha, masha man ta remgha? The dttasedt eddin, the dttasedt essunna. " Neckk e essenegh, ur ghur-i ye eqqimèe ma es e ette stênegh iman ènew. E ennèegh asen: neckk ur edd gemèegh 'eg u selmed en eddin, ur e essènegh taârabt, i mawlan ènew akwed nutni. Ee enneen ayi: " Ur ak ne badte! Ur the essènedt eddin accku ur ye ellèe el-hadit 'eg te mezgidaewen en Leqbayel. " E essenegh, aya ur eten ye esse ânèqe, ur eten ye lghède, masha ar e rezzugh kan ad e esse ghzifegh tiremt. Ur djin e essènegh is ad ee frenen i sefrue ènew yiwen-yiwen. Ur e esse wjèdegh iman ènew ie ta lufet agi. Ye bane u sbertew 'eg u awal ènew; masha ar e ette aremegh ad e stenegh ixfe ènew meqqar ye druse u sirem. Nutni tura ghur-sen ta sfift en u zmaz ènew. I zghanen em' esse dtfüren. " Ta zsugayt ie Boudyaf ", tugheesht e arugh deffer a dtlib en Boudiaf ee bedden attas fell-as: " Amek the zmeredt ad the arude ghef " schemata " enni, ireken enni ? Ur the essèenedt is ye äzene âcra-laf en eu aitmaten ennegh gher el-hebs en te nezsruft?" E esse fhemegh asen is e arugh tugheesht agi accku e ghalegh is a dabu aey et ye negheen. E ennèegh asen daghen is e amugh 'eg te wada en 29 juin, wiss sin i seggwasen en te mettant en Boudiaf amm medden akw. E esse fhemegh asen is e ellèegh e ette eddugh tasga en i rgazen, i qshishen akwed tulawen. Ta meghra meqquren... Shwiya, ete steghe yiwet el-qenbula, ete ughale te faska enni dee idammen. Akwed neckk ye äwedte èyi edd u sudt en el-bumba tiss snat. E sawelegh asen ghef eu aggasen ed idammen edd ee ädjeen i fexsayen enni. Ur e zmèregh ad e rwelegh, accku ye neghee eyi u dtar. Yiwet te mettudtt ye elleen tasga ènew aey ye ekkeen ger-i ed u gari edd ye dtfüren a fexsey. Ar ee ette em' rwêlen medden. Neckk Ete neghee eyi ta dawet attas, e rdelegh ghef u ackal. Ete ezseree eyi yiwet te qeshisht, nettat ed yiwen u meddakkweel ènew, ee ghiwlen ee ekkesen èyi tee-shirt a mellal, ee beddelen et es u berckan iwakken ad ur èyi ezseren i remmaghen, ee rezsmen edd fell-i ti blalen. Ass enni, ee äweyen èyi gher sbitar en Moustapha. tikkeelt yadten, e ekkèegh tasga en te mettant... E ellèegh dee e sawêlegh, nutni ar ee ette ènnèen: " Emmer the skèredt aya es y isme en Rebbi ed y isme en el-islam, ad the afedt ighrem enek 'eg el-jent. Masha, aya ur et the skèredt..."
Attas en i seqsiten ee äweyen edd ghef u mussu a delsan a mazigh. Ee seqsan èyi ghef te zmert enes, i meghnasen enes... Ur ee qbèlen ara i shedadten ye etu asêyen mgal ta remgha 'eg te wadaewen en MCB.
Ee klesen awal ènew " bash ad ee esse ackezen tidett ", accku, ee essenen is e etu essenegh ghur medden, ee zmeren ad èyi ee amenen. A zmaz ènew ye ughale dee a sertan. Ee sutren deg-i ad e sawelegh ie Leqbayel. Ar ee rezzun ad èyi ee esse xdemen dee a mazan ensen. Masha, neckk e gwêdegh ad èyi ee neghen deffer a kalas ed " u meqqun " en ger-anegh. A qelleq ye zdeghe ta wengimt ènew.
Schil-i, e sawelegh ie aitma i mazighen en Leqbayel, e ennèegh asen: " Aitma, medden agi ur ee eggèen i shengue en idles a mazigh. Ar degwen ee sutëren ad eten the adjem ad awen ee esse ackezen ayen ee xesen". Deg ta sfift enni, e sawelegh ie u mussu a delsan a mazigh, e ennèegh: " MCB ilaq ad ye bdtu ed i ckabaren i sertanen, ad ye stene ghas tutlayt ta mazight. Ur ilaq ad ye ette naghe ed i msuntiyen i neslamen. " Deg ta sfift agi, e ennèegh daghen: " schena ye hreme, dee a bekkadt. Neckk aql-èyi e hbesegh schena. "
Tudert ènew ete ellee 'eg schek. Masha, tudert ènew ghas neckk, accku ur èdeyi ye etu kfele akwed yiwen. E stenegh iman ènew es y iman ènew. Emmer ee ellèen èdeyi i meddäkkweele negh aitma 'eg te seqqurt agi, ur e zmèregh ara ad e ènnèegh i meslayen enni 'eg ta sfift. Ur e zmèregh ad e ghedregh akwed yiwen. Deg tizsgi, e ellèegh ghas neckk dat i remmaghen. Ur ghur-i ghas tiddeese iwakken ad e zedttedtegh iman ènew.
Assa, ta sfift enni Ete ellee. I msuntiyen ee zmeren ad ett ee esse xdemen, ad ett edd esse ëffeghen ie medden, ad ett esse zreyen 'eg radio. Ulash a ghilif. Medden ee essenen èyi, ee essenen tugheesht ènew, ad ee ackezen is e sawelegh schil-i, bessif fell-i. Neckk ur e erèegh ad e emmetegh. E xesegh ad e edderegh bash ad e sawelegh.
Ye zreye u ass ghas 'eg i seqsiten. Ee zreyen sin eu ässen, ye effeghe edd u zaraf. Sin u ässen agi, e ellèegh ar e ette zsalleegh èdesen, accku e xesegh ad eten ee esse neghegh 'eg tasa. Ta zsaleet, neckk aey ett ye äseyen, akwed yiwen ur eyi ye eggèe schil. E xesegh ad stenegh iman ènew, ur ghur-i may e skêregh. E bdugh ar e dteffuregh a bried ensen. E hetigh snat essurat en el-quran, ur ete seggème taârabt ènew akken ilaq, masha ar e dteffuregh ayen ee ette ènnèen. Yiwet te ghawsa te esse râebe èyi ghur i remmaghen: dee ee ette run attas 'eg te zsalleet ensen. Bash ad eten e esse amenegh, akwed neckk ar e allagh. Imedtteewen ee ette urgun edd seg eu allen ènew mbla assas: ghas ad edd cketeyegh yemma, ultma, ta mettudtt ènew, baba 'eg sbitar, akwed i meddäkkweele ènew, ar edd ee ette urgun imedtteewen seg eu allen ènew.
Ye effegh edd u zaraf, E essenegh et seg zik. Bash ad ee aglen ta wengimt ènew, ee enneen èyi is fell-i hekmen es el-mut accku e dttasegh " Rasul ellah". Masha, e äckezegh a sbertew 'eg u awal ensen: ete rweye ghur i remmaghen.
ässen en u skuremt ènew, e ellèegh ghas neckk. Yiwet tikkeelt kan aey e ezserèegh yiwen u nakram yadten; ye lesee ettriyyi en el-âesker ar ye sawêle taârabt. E äckezegh seg tilest enes is netta seg Qestantina. Ur djin eyi ye sawele, ur e essènegh ma-ghef? A rgaz enni dee a jadarmiy, ee negheen et tama enew, ger-anegh ghas mraw en i mitruten. Ur et e ezserèegh es eu allen ènew, masha e selleegh ie snat titiwat en u gari agnaw edd ye dtfüre yiwen u sughu a mezslug. Ar èyi ee esse gwêden i remmaghen es u dtlib agi ku tikkeelt. Qbel ad et neghen, ee zseyyeren et ad ye knu dat-asen, ad ye sutere a suref en Rebbi. A jadarmiy ye ugeye, ye ennee asen is aya ur ad ye beddele ti msalen, accku ee âewwelen ad et neghen. Ee esse xtaren et i remmaghen: " The xesedt ad ak ne ghrese es u jenwiy? Negh ad ne xewu a gari 'eg u qerru enek? Negh ad deg-ek ne esse xseye a beshkidt bu u ghenbu en el-mencar? " Ye ennee asen u jadarmiy: " Neghat èyi es u jenwiy negh ta lqertast, ad ur èyi the neqqeem es u metrayuz bu u ghenbu. " Masha, tagara, ee esse xseyen deg-s a ghenbu en el-menshar.
" Netta dee a jadarmiy, a masay ghur u dabu. Ihi, ilaq ad ye emmete ", aya aey ee enneen deffer a dtlib enes, zun dee ee xesen ad èyi ee esse fhemen tughdimt en y igi ensen.
Deffer aya, e ezserèegh tarrut en yiwen degsen isme enes Sofiane. Yiwen u rgaz en snat temrawin ed ckradt i seggwasen, ye amu 'eg u dtlib en u masay en tiddukla en u senkid a dzayriy 'eg Azazga. Ee hkemen fell-as es tiyita, accku ur ye äweye awal akken ilaq seg te rbiât en i remmaghen gher tayedt. Ye esse freghe awal en yiwen " el-Amir". Ee skeren agraw, e ellèegh èdsen akwed neckk. Ne ellee ne eqqimee, Sofiane ammas ennegh. Ye äckeze azgal enes. Ee hkemen fell-as es settin en titi es u zfel. A zgal en Sofiane dee a xatar, accku a mdtan en titiwet ye ette mghure kud ye meqqure u zgal. Masha, ur ghur-sen a zfel, ihi ee ekkesen edd i remmaghen yiwet te sedtta seg u seklu. Ellig dee et ekkêten, ye bedde Sofiane, ur ye emmeshtige ara. Tiyita lazem ad ee etu efckent ghef ta dawet, bla attas en el-jehd. Ta dawet lazem daghen ad ur ete ellèe ete ezzef, ula ghef-s attas en te duli. Tagara en u zfal, ete gzeye ta dawet en Sofiane es i zirigen i zseggwaghen. Yal yiwen ye skeren ckra en u zgal, dee ye ette amezse tiyita ghef ta dawet enes. Euagi dee a sadtuf a neslem.
Ee shequen attas u ässen edd ey dtfüren a zmaz ènew. Ee ädjeen èyi neckk ed yiwen u âessas eddaw u ackal, ar e ette eqqelegh. Ku tikkeelt 'eg e sefledegh ie ckra ye eddue edd, dee e esse wjêdegh iman ènew ie te mettant. Ässen agi, ye sutere " el-Amir " en te rbiât ad ne emmutey es a mazeer yadten, accku ye zreye yiwen u hilikupter fell-anegh, ee zmeren ad ee èllèen ee ezsereen agh i jadarmiyen. A gudju seg u mazeer gher wayedt ye ette èllèe es y iedt kan. Dee ne ette aseye utschi, el-kuwash ed eu aman ghef u kamiyu ed tomubil edd ee äkeren.
Ku tikkeelt 'eg ee xesen ad ee emmuteyen seg u mazeer gher wayedt, dee ee ette eddun i remmaghen gher a stasyoun en el-isans 'eg u ufugh en ckra 'eg ighremen, ee amezsen schifor en ckra en tureft ee ènnèen as: " Ne hwadje tomubil enek, ad ur et the ette ènnèedt ie jadarmiya ula el-bulis. Ad enn the afed tomubil enek 'eg u dghar flani. " Schifor ye ette afee es ämata tureft enes 'eg ideg as ee enneen, ti särue ed ckra en i drimen eddaw u kersiy en schifor. Tureefe en u dabu, negh tin tidduklaewen ti ghelnawen, ee esse kmêdten etent ig ur etent hwadjeen.
Deg u gudju a neggaru, ee enneen èyi ad e eqqelegh. E eqqimegh eddaw yiwen u seklu, a shedadt ghef eu allen, ennig-i sin i remmaghen ee âessesen fell-i. Ar ne ette eqqele allig edd ete äwedte tomubil, ete aseye agh, ne eddu. Ur edd e änèfegh allen ènew ar yiwen u mazeer yadten, zun dee a mezwaru, ye edlee akwed netta es ireken. E bdugh daghen ar e ette hasabegh tassaâin, ar e ette eqqelegh.
Yiwen u gudju yadten, ne ellee 'eg u keschum en yiwen ighrem ar ne ette eqqele ad edd ete awedte tureft. Yiwen u remmagh kan a fell-i ee eggeen dee a âessas. Tikkeelt-a, ur èyi ee eqqènen allen. E ellèegh e efferegh eddaw i seklue ar ee zerreyent turaf 'eg u bried. Drugh edd e effeghegh ad tent esse beddegh, masha ur ghur-i ta zmert. Ete grazse èyi attas, accku ilaq ad e aremegh ezzher ènew, ilaq ad e rwelegh.
Yiwen u ass, ete äleye edd tafuckt deffer sin u ässen en u nzsar. Ilmend aya, ye ädjee eyi u âessas ad e nyuddugh shewiya berra en u mazeer. E frehegh, ar e ette eddugh e ughalegh edd 'eg tafuckt. Imik en u frah aguns en u zerdab en jahennama. Shwiya, e ezseregh itsent tulawen ee keseent ulli ensent tasga en u mazeer enni. Ee elleent 'eg te mnadtt yadten en u derar. E sefledegh asent ar ee eqqêrent ie eu arraw ensent. Tighri ensent mazal èt tura 'eg te mezzsught ènew. Ta mezgount agi ta mezsyant 'eg te meddourt en ku-ass, 'eg ighremen en Leqbayel, tughal ghur-i zun dee ckra en erreâeb. E sefledegh ie tugheesht en tulawen, a sughu en eu arrash, akwed tadtsa ensen. Amzun edd e läleegh tikkeelt yadten. Etagi dee tikkeelt ta mezwarut seg ta zwara en u kafal enna e ette ackeyegh dee tudert. Neckk ye elleen aguns en jahennama, ar fell-i ete ette ennedt el-mut, dat-i, assa, e ezserèegh yiwet te mezgount en tudert. Drugh e äremegh ad rwelegh. Ur ye ellèe ghas yiwen u âessas, magh ad ur e armegh? Ur agh ye bdtüe ghas snat timadt en i mitruten. Shwiya en i mitruten kan ger el-mut ed tudert. E xemmemegh, E essenegh is ur e zmèregh ad e rwelegh, accku e dheshegh attas, a dtar ye neghee eyi es enneda en eddaw u ackal. Ur e essènegh tizsgi, ur e essènegh i brieden enes. Ad èyi ee amezsen, ee neghen eyi, ur deg-s schek. Deg ixfe ènew, e rwelegh, masha 'eg tilawt e kushemegh. Tudert dat-i, el-mut tasga enew.
E ezserèegh i gdeedte i menza 'eg igennae, e eqqimegh ar e ette waregegh. Neckk ed a gdeedt, ghur-i afriwen, e äfegegh iwrin ie jahennama agi 'eg e ette eqqelegh gher te mettant. E ekkèegh seg u azag en u derar gher wayedt, ideg ur enn ee ette awedtent te blalen en u kalachnikov. E cketeyegh edd tadtfi en tilelli. Ixfe ènew ye eddue ad ye dtterdteqe. Tagara, e ughalegh gher tilawt, tin te mara ed war-a-sirem. Ur emmelmèlegh. E sulegh cketteyegh edd mlih ta rezsgi edd ey dtfüren imir enni, masha ye äwese ayi 'eg ta rgeet, shehal aya ur e waregegh.
A nezgoum ye dtfüre èyi, ässen ee zerreyen bla ad edd ee aweyen ckra en u maynut, ulash a sirem. E keshemegh iman ènew ar edd e smecktayegh ta meddourt ènew. Ar e sawêlegh: " Lounes, the emmëtedt! Ad the emmetedt! Masha, es ma fell-ak ye ekkeen the emmëted seg zik. Ma the suledt tura the sirèmedt 'eg tudert? Ete ellee ghur-k rebâin en i seggwasen. Ee eweteen ek es u gari, ee ewetee ek es u jenwiy. Shehal en i seggwasen 'eg sbitar? Shehal en i barasyunen? Anesht agi akw, ta mettant ete whene. Ad ur the gwêdedt... " Ye nulfa edd deg-i yiwen yadten, ar as e sawêlegh: " The esse wjededt iman enek ie el-mut? Tura ilaq ad deg-s the xemmemedt. " Ar edd smecktêyegh ti gharasen akw en te mettant. E xemmemegh 'eg ma gha e skeregh ig ye ekkee u jenwiy a gredt ènew. " Bla schek ad e naghegh èdsen, ur dusegh attas, masha lazem ad e aremegh ad e stenegh iman ènew... " Ma gha e skeregh ig ee ereen ad deg-i ee xewun el-barudt? Ur enn e äwèdtegh ad e ezseregh ixfe ènew dat u mtrayuz ensen, accku ye ellee ckra en u dida. E cketeyegh edd yiwen u vietkong ee negheen et dat i kamiraten en TV es te blalt deg u qerru. Akkagi aey e xesegh ad èyi ee skeren ? Dee ayen e sirmegh, accku ta el-qertast dee ete esse ëffëghe iman es u ghawel.
A msawal agi ed y iman ènew ye ämezse deg-i tudert. Meqqar ete shque ta lufet attas, tayetti ènew ete sule ete eddere.
Yiwet tikkeelt, ne emmutey daghen gher wayedt u mazeer. Neckk, e ksudtegh a muddu. Uggugen en i jadarmiyen ee elleen akw-mani. Ass enni, emy amëzsen i remmaghen nutni ed i jadarmiyen es el-qertas. Drugh e emmëtegh 'eg imenghee agi. Yiwen 'eg i remmaghen ye ennee ayi ye rezseme ie sebâa u-âecrin en te garitt seg u metrayuz enes. Euagi ee eqqêren as " Afghan ", isme en i dzayriyen ey lmeden imenghee 'eg Afghanistan.
Ass enni, ee eqqenen èyi allen, ee aweyen èyi 'eg yiwet tomubil ye etu akeren. Ee enneen èyi ma ye jrue ckra, e zmeregh ad e ekkesegh a shedadt ghef eu allen, e effeghegh seg tomubil. Ar ne ette eddu, ne seflede ie tiyita en el-barudt, ete bedde turaft. E eKkesegh a shedadt, e effeghegh, e rwelegh. Ye dtefure èyi yiwen u remmagh, ye amezse eyi, ne effere 'eg ighzer. Ur ne agguge ara ghef y ideg en u mennugh. Deg imenghee enni, akwed yiwen u jadarmiy ur en ye eggèz ad ye rzu 'eg ighzer. Ne eqqème dinni allig ee dtereent tillas. Ye ughale edd u susem, ne eddu ar yiwen ighrem ne eqqime ar ne ette eqqele. Ur e äckèzegh ighrem enni, ur e essènegh ideg 'eg ne ellee. Ete eddu edd yiwet tomubil, ee äkeren ett daghen. Ee eqqenen èyi allen, ne eddu ar yiwen u mazeer yadten. A muttey en i mazeeren ed u shedadt ghef eu allen, ghur-sen a namek: waqila ur ee âewwèlen ad èyi neghen! Accku, emmer ee xesen ad èyi ee ekkesen is et ee skeren zik. A sirem ye bda ye ette lale edd deg-i.
Zun dee medden akw, e essenegh GIA. Sin i seggwasen aya, yal-ass, ee sawêlen i ghmisen fell-as. Ku-ass es imenghee ed i mettinen. Akwmani 'eg te muret, ee skeren i msuntiyen a zref ensen es i mrigen. Yiwen u awal aey ghursen: imenghee. I rgazen, tisdenen akwed eu arraw dee ee ette emmetêten es tidderghelt ensen. A gejdur agi ur ghur-s tagara. Seg u sderfey ènew ee sawêlen medden ghef snat te qshishen en Blida, Zoulikha ed Saïda. Ti qshishen mi ee eggeen schil ad ee awlent i msuntiyen. Yiwet degsent ghur-s snat te mrawen ed u seggwas 'eg el-âmer enes , ar ete eqqêre 'eg te sdawiyt. Tayedt, ghur-s mraw ed semmus en i seggwasen, mazal ètt 'eg u kulij. Snat te qshishen agi, yemma-tsent, baba-tsent akwed memmi-s, ee kfelen eten accku ee ägeyent te qshishen enni ad ee knunt ie te remgha. Tazwara en nuwanbir, ee äfeen etent tama en Blida, ee etu gheresent. Bba-tsent ed memmi-s ee rezsemen asen. May edd ye eqqimeen tura ie sin i rgazen agi? Matta imal gher ee ette eqqelen? Ee gheresen ie ckradtt tulawen accku ee enneent UHU. Ete rdele te familt agi! Ig enn ete äwedte te hamajiyt aya, ma sul ne sireme? Tulawen agi ey zmeren ad ee ènnèent uhu, nutenti tura dee a medya en te zmert ennegh.
Shehal dee i qshishen ee neghan eten dat te shekult ensen, dat eu allen en i meddäkkweele ensen, accku nutni dee arraw en i jadarmiyen negh i bulisiyen?
Aggagen ed i neghmasen nutni ed i mezwärue aey mmuten. Assa, medden akw es ämata dee ee ette emmetêten. I msuntiyen ur ee xesen ara a swingem, ur hmèlen a xemmem negh awal ghef tilelli. Ta muret dee ete nettele ku-ass 'eg u gejdur, masha a sirem ye ellee ghur medden. Ta hamajiyt ete mgere eten. Assa, winna ye ägeyen ad ee knun, nutni ed ta ghtest en i rebraben. Ee emmuten i berraniyen edd ey edduen seg te muree yadten, accku ee ämezsen ta damsa ed te sertit. Ku-ass ar ee dttêren medden. Ee elleen sedis ar sa en te mrawen en i mettinen yal-ass 'eg Dzayer. Ye ellee ugar! Ur ye zmère akwed yiwen ad ye èssèen a mdtan en i mettinen ula tilawt en may ee skêren i rebraben. Ur sar et ne essèen! Seg u ass 'eg ee bdan " el-girra " ensen, ugar en mraw en i gimen en medden ee emmëten 'eg Dzayer. A mdtan agi ee enneen et i ghmisen. Ayen ghef ur ee sawelen dee i melyaren ey zleen: a huddu en el-uzinat edd ye ädjeen igimen en i shamuren war ta wuri, es i rgazen ed tulawen. Wiyadt ur ee zmèren ara ad ee eddun gher te wuri ensen, accku ee gwêden ad asen ee gheresen i remmaghen. Shehal en i salmaden, ti sdenen es ämata, ee felent ta wuri ensent accku ee gwêdent i rebraben? A selmed en te fransist ed win el-musiqa ye gdele eten GIA 'eg Blida ed te mnadten yadten. Ur ee zmèrent te qshishen ad ee amunt 'eg u addal, accku lazem ad ee edlent ta fekka ensent. Ta qshisht lazem ad ete effere. Shehal en te zmert aey xussen i selmaden iwakken ad ee skeren ta wuri ensen? Izen en GIA ye bane: el-mut ie winna ye ägeyen i gdalen ensen.
Ee skeren i neslamen tawfa ed y ikkedt 'eg tudert en i dzayriyen. Akwed yiwen assa 'eg te muret en Dzayer ur ye ellèe 'eg u senfey en titi ensen. Aya e essenegh et dat ad èyi ee kfelen, e edderegh et ku-ass, medden agi dee ee ette âbaden el-mut. E zmeregh ad e ènnèegh is ee edderen bash ad ee neqqên.
Masha, ur ete aksule te mettant ghursen. A dabu dee a mezwaru, accku netta ad asen ye ekkesen ta rnawt ta fernant. Deffer asen, ee elleen akw i nemgalen ensen, i mägdue ed i meghnasen en te layikiyt ed tugdutt. Deffer, ee elleent te sedenen ye ägeyen a lkum ed el-hijab. Tagara, ee elleen winna akw ye swingèmen.
Ur ee ekkulen i remmaghen el-mut, ee âewwelen fell-as. E ezserèegh amek ye sawêle " el-Amir " en te rbiât negh win el-wilaya. Dee ye kerreze 'eg i remmaghen ta zmert ghas es u awal. Dee eten ye ette dewwêxe es i xerriqen. A meslay enes ye tschure es el-ayat en el-quran. Ur ye ellèe u awal war isme en Rebbi. Ig dee ye ette meslaye " el-Amir ", wiyadt dee seflèden ar ee esseen awal enes. Accku, netta dee a mezwaru ae' ey zmeren ad ye emmete. Dee ye rezzseme a bried, ee dtefuren et wiyadt es tidderghelt.
Ig edd ye etu nzeghe y isme en Rebbi 'eg u awal negh tira, dee ee ette ettun mkul ta ghawsa. Es u medya, 'eg u ässen en u fran, a seggwas en 1991, ye esse rese u graw en el-FIS yiwen u hulogram 'eg u ennar en 5 juillet 'eg Alger. Es i zenzsaren en Lazer, ye etu arue 'eg igennae " Allahu Akbar, ye meqqure Mass-nnegh". Ee ämenen i lemzsiyen is Rebbi aey arun tira enni es u fuss enes. E esse fhemegh asen is i zenzsaren en Lazer aey ee esse xdemen, akwed yiwen ur eyi ye ämène. E adjegh eten.
Iswi ensen, ad esse bedden ta gduda ta neslemt. Iwakken ad enn ee awedten iswi agi, ee zmeren ad ee emmeten. Ur ee gwêden ara el-mut, ee eqqêren as edd. Ta meddiyt, ig ee eqqimeen, ur dee ee sawêlen ghas ghef el-mut. " El-Amir " ye ennee asen: Neghet. Netta dee a mezwaru ad ye emmete. I shengue en Mass-ennegh, " Taghut ", ilaq ad ee emmeten. I msuntiyen, dee ee ette âbaden el-mut 'eg el-idyulujiy ensen. Deg te zsalleet, dee ee ette xtaren ghas el-ayat en el-quran ye esse awêlen ghef te mettant, ar tent ee eqqêren akw es yiwet tugheesht.
Shefüegh, yiwen u ass e gwêdegh attas accku ar ee ette zsalleen dat-i. Ig ye emmëte ckra, dee et esse rësen dat-asen, ar fell-as ee ette zsalleen. Euagi dee yiwen 'eg i nsayen ennegh 'eg Leqbayel. Ass enni, e gwêdegh ad e èllèn ee ereen ad èyi ee neghen. E seqsagh eten magh allig fell-i ee zsälleen? Ee enneen èyi ur ed neckk a ghef ee skeren aya. Masha ur eten e ämènegh ara, accku ee ennumen ad èyi ee esse gwêden.
Amm medden en ckra en zawiyat, ee etu zsyyeren i msuntiyen attas. Ee esse mghuren degsen aksan ed el-kreh. Ee esse wjêden eten ie el-mut, iswi en te meddourt ensen. El-jent ed u frah meqquren, ur dee eten ènn ye ette awedte ghas wenna ye negheen attas en medden 'eg tudert enes. Ete whene tanawt en i msuntiyen, ar eten ee ette amenen i lemzsiyen ey zleen, ed medden i mgoufen es ämata. Medden ur ey ette eqqeleen gher timetti ad asen ete efcke ckra. Medden agi, ur ee äfèen ghas ta mezgida. Tanawt en i msuntiyen ur ete bnüe ara ghef te sertit, negh ghef ckra en u sekkud. Ur ete bnüe ghas ghef el-islam ed el-quran. Tugdutt ed el-musiqa ee ette hasêben eten dee " el-kufr". Ye ennee Rebbi, ye ennee " Rasul ellah". Awal agi ye ette ughale edd 'eg imieewen ensen igimen ed igimen en tikkeele.
Ye ellee ghur-sen yiwen u tranzistor, ar deg-s ee ette amezsen i neghmisen. Masha, ne ellee izdar en ighzer, ur dee enn ee ette awedten isaleen akken ilaq. Ma ne äfee ckra en radio edd ye esse zrêyen el-musiqa, dee et ee ette eqqenen es u ghiwel.
Ig dee ye sawêle " el-Amir " ghef el-mut, dee ye esse lweegh awal enes. El-jent ete eggee tamamet, i 'seeffen en u yekfiy ed essekwer. " El-jihad " ye ette anefe ti wuree en te msount. Ee eqqêren ie y iman ensen " el-mujahidin". Yiwet te ghawsa kan aey eten ye hemman ghef u ackal: ad neghen es y isme en Rebbi. Ti ghawsaewen yadten, ee etu gdelent akw. Ur asen ete zreye akwed yiwet tadtfi en edduniyt. Masha, 'eg te msount, ad enn ee afen kulshi. Ayen akw ye etu gdelen ghef u ackal, ad et ènn ee afen asekka 'eg el-jent. Ihi, ar ee ette eqqelen gher te mettant. Tudert ensen ete ägele es el-mut. Ig ye etu agese ckra degsen, ar ye ette emmetet, dee ye etu amêne u awal enes. Yiwen u ass 'eg el-kumisariya en Michlet, ye etu jreh yiwen degsen, ee amezsen et el-bulis. Masha esse ëffeghen et èdd i meddäkkweele enes seg el-kumisariya ee aweyen et gher a mazeer ensen. Wenna ye etu jrehen isme enes Amirouch. Ee essenen is ad ye emmete, ar as ye sawêle " el-Amir " es tadtfi: " Zhu ed y iman enek, aqel-èk the ette azsedt gher Rebbi. Ad the èllèedt tasga enes asekka. Ayen akw the xesed 'eg tudert enek ad the afedt. " Amirouch, ur ye ämène ara. Ye rnu " el-Amir " ar as ye ette qise ghef te msount ed ma deg-s ye elleen. Ye ennee-yas: " the stahledt el-jent, accku ketsh dee a maghras, the efckèedt iman enek dee a sfel. Ta fekka enek, ye ellee deg-s u adtu en el-jent. Ad the ezseredt, dinni, tulawen ee huskant attas. Es te meqqit en inetmi ensent, dee ne eggeyen i 'seeffen en eu aman en i jedjigen. " Ye emmëte Amirouch, ee aderen as tasga en Michlet. Ye emmëte dee asadt, a beshekidt 'eg u fuss, ee haseben et dee a maghras. Wenna ey emmëten degsen 'eg " el-jihad " ta msount en Rebbi ete ette eqqele ghur-s, netta ed ckradtt te mrawen en medden 'eg te familt enes.
Ma ye ellee yiwen ye xese ad ye azse gher Mass-ennegh, lazem ad et ete grazse ghef ayen akw ye skere 'eg edduniyt. Ad ye aseye es tidett eddin el-islam, akwed netta ad ye adefe gher el-jent, meqqar ye skere attas en i bekkadten.
S te msiren agi ti mezsyanen, dee ee ette afeen i msuntuyen i meghnasen ensen ghur medden i mnaghen. Ur ete ellèe ckra en tanawt ey etu skuen ghur i msuntiyen. Ar e ette eqqelegh ad ghur-sen e afegh ckra en te msiren ti sertanen. Ur ghur-sen ghas yiwen u awal 'eg imie: el-mut. Ku tikkeelt ar ee sawêlen ghef u dtelib en i berraniyen. I däbue en te muree yadten, ee ette awesen Dzayer, ihi, lazem ad ee esse ëffeghen i berraniyen seg te muret en Dzayer. Ku a dtelib ar ee ette ènnèen es u mdaz is dee nutni aey et ye skeren. Amm i fransawiyen amm wiyadt. Ig ee ghersen ie ckra en u berraniy, ar ee ette ènnèen: " Ne neghee yiwen " Taghut ", ma ye skêre 'eg Dzayer? " Medden en te muree yadten ee effeghen akw seg Dzayer, winna ye eqqimeen ad ee emmeten. I marikaniyen dee i mezwärue ee regwelen, accku a dabu ensen ye sutere seg degsen ad ee effeghen Dzayer.
ässen enni en u hebas ènew, e sefledegh asen ar ee sawêlen ghef u qenbel en u mazeer en i msuntiyen 'eg Jijel. Ee enneen ie medden is dee i säfeege en Fransa aey esse xdeme u dabu: Mirage. Accku ee äckezen ta kbabt en Fransa ghef i säfeege enni. A dekkes en u qerru, ti kerkeese, tiddeese... Kulshi ye lhue iwakken ad ee esse hmelen el-mut ie i remmaghen
Masha ayen eten ye esse frêhen attas dee a dtelib en i jadarmiyen. Yiwen 'eg i rebraben ye qise ayi amek ye ekkese yiwen " el-Amir " a kalachnikov ie yiwen u jadarmiy. Ee dtefüren i remmaghen 4x4 en i jadarmiyen ye etu essenen es u mellal ed u zseggwagh. Emy amêzsen, ar ee ette em' negheen es u gari. Yiwen u jadarmiy ye etu agges attas, a kalsh tasga enes. Ur ee eqqimènt te blalen 'eg u mrig en "el-Amir". Ye eghere as ie u jadarmiy enni ye ennee-yas: " Erre iman enek! Erre iman enek! " A jadarmiy ye rezsem ie u mrig enes ye tschuren es idammen. Ye azse enn ghur-s " el-Amir " ye aseye a kalsh en u jadarmiy, ye esse xseye et deg-s. Ye bdue as seg i dtaren ar ye ette aleye ar a qerru. " Ar ye ette ferfidte u jadarmiy, ar ye ette aylale amm ta kourt ammas en idammen enes. " Ta kourt aey ye rwase u jadarmiy enni ghur u âessas ènew. Deg eu allen enes, ye frehe attas: " Taghut, a shengu en Mass-ennegh, ne neghee et " Awal agi e sefledegh as igimen en tikkeele, ur ye ellèe ghas " el-mut " 'eg imie enes. Ellig ye etu neghee Rabeh Stambouli, yiwen 'eg te rbiât en i remmaghen eyi ey ämezsen aey et ey negheen. Ee frehen attas, ee negheen " aâdaw en Rebbi". A selmad agi en te susyolojiyt 'eg te sdawiyt en Tizi-Ouzou, a meghnas en RCD (agraw ie idles ed tugdutt) ee enneen fell-as: " dee ye ette huddu tira ed te msiren en eddin el-islam, ar ye ette zsewware tidett en el-quran. " Rabeh Stambouli dee a dimuqratiy, a meghnas ed u nezbay es tidett.
Ur dee ee esse xdemen i rebraben ckra en tuddsa ta xatart. Ad ye ughale dee "el-Amir " wenna ey negheen attas en medden. Ur dee ee xeddemen ara zun dee el-âesker, accku ur ghur-sen ta fesna. " I masayen " ensen dee ee ette ellèen dee i mezwärue 'eg imenghee. Dee ayen eten ey esse xateren dat wiyadt. Masha, tussna en el-quran aey bedtuen " el-Amir " ed wiyadt. Ur ilaq ad ye htu kan el-ayat en el-quran, lazem ad ye essene ad ye erre ghef i seqsiten en el-islam, ye essène ad ye zsalle es medden. " El-Amir " dee ta msirt en te bghest, ilaq ad ee esse knun wiyadt allen ensen dat-as. Netta dee a qerru en mkul ta mhelt. I masayen en te rbiât èyi ye kfelen ur ghur-sen ugar en snat te mrawin ed semmus en i seggwasen, ar ee ette nbadten 'eg i âerrimen en snat te mrawen en i seggwasen.
Ayen 'eg e ette âejjêbegh attas dee i lemzsiyen ensen. Itsen degsen mazal èten dee i qshishen. Deg te rbiât en i mekfalen ènew, ye ellee yiwen u merrokiy, ghur-s mraw ed sa en i seggwasen kan, ye ellee ye zlee, ur ye essene ma gha ye skere. Wayedt, a dzayriy-fransawiy, mazal ur ghur-s mraw ed tam en i seggwasen. Ye sawêle ta romiyt akken ilaq, es tilest en Paris. Ye ennee ayi esse xdemen et i msuntiyen 'eg te mezgida. Ye egheree el-quran, ee enneen as ad ye kesheme gher Dzayer, ta muret enes ete hwadj et. Fransa ur deg-s ma gha ye skere. Lazem ad ye naghe ghef el-islam i mrigen 'eg u fuss. A bried en " el-jihad " ye rezseme. Ye kesheme ta remgha. Ye ughale dee a medya ghur i msuntiyen. Ee enneen èyi: "ezsere! ye ädjee kulshi ye eddu edd ghur-negh. Ye zmere ad ghur-s ete ellèe tudert ye lhuen 'eg Fransa, ye ellee dee a mesdaw. Es te ghlant enes ta fransawiyt ye zmere ad ye skere attas en te ghawsaewen. Ye syafe ad ghur-negh edd ye ase, netta dee a mjahed en tidett. " Neckk e ezserèegh et dee a qshish mezzsiyen kan. Masha, meqqar dee a lemzsiy, ye zmere ad ye neghe a mdan. Mazal ur ye neghee akwed yiwen, masha e essenegh is ye âewwele ghef i dtliben. Ma es ye elleen 'eg ixfe? Ma dee ye rezzu? Es te wriqen enes en Fransa, ma ye sireme ad ye afe ghur GIA? Ur djin et e seqsagh, accku ye druse as u awal.
Deg te rbiât agi, ye ellee u meddakkweel ènew ghef e sawelegh ta zwara, a judoka ye amune 'eg u zmaz ènew. Ilaq ad e dtewlegh gher a mezrouy enes iwakken ad ne ackeze magh allig ye ughale dee a remmagh?
A judoka agi, ye ekkee 'eg te ghlamt en judo en JSK, el-klub a meqran en Tizi-Ouzou. Ur ad e ughalegh gher te zmert enes ta deblant. Ye ämene es Rebbi, masha ye äckeye ed u selkiy ghur i masayen en JSK. Winna ye äfe, ye efckee asen el-klub ayen ee xesen, netta ulash! Ilaq ad ghur-s ete ellèe akwed netta taddart, accku ne essene is ye sheque ad ye èllèe u zdugh ghur u mdan 'eg Dzayer. Ne essene atig en taddart. Ihi, ye äckeye ed u selkiy meqquren ass enni 'eg ye ezseree wiyadt ye etu efckee asen u zdugh negh ackal 'eg ee bennun el-magaza en u mzenzi, netta ulash.
I wakken ad ye afe a zdugh, ye eddue ar Chamlal, a mazeer en i msuntiyen. Imir enni, ye ellee ye emy essêne èdsen. Yiwet te meddiyt, ee keshemen fell-as i jadarmiyen 'eg u xam. Ee esse ëffeghen et èdd 'eg usu enes, ee krefen et, ee aweyen et. Ye sutere degsen ad et adjen kan ad ye sawele ie te mettudtt enes ye elleen es u dis. Ee ägeyen i jadarmiyen. Ete gwêdd te mettudtt enes , ye dtere as edd ikrew enes. Ass 'eg as edd ee rezsemen ie u judoka, ye eddu gher a madagh bla a xemmem.
Neckk e essenegh et, ye ellee ye zmere ad " ye njeme ", masha, ur ne skère amya. Emmer ye äfèe may et ye äwesen, ur ye ette ughale dee a remmagh. Assa, ye etu hkeme fell-as es el-mut, ar et ee rezzun i jadarmiyen. Ässen akw 'eg e etu amezsegh, ur djin edd ye azse ghur-i. Ye ughale u ule enes dee a zsru. Neckk, e ghalegh is ad èyi ye awese accku ne ellee dee i meddäkkweele, zigh uhu! Ur ye ellèe ma ye zmeren ad et ye erre ghef ayen es ye ämene, meqqar mazl èt dee a lemzsiy zun dee wiyadt. Ye ellee ger winna eyi edd ye äweyen izen en GIA ie u mussu a delsan a mazigh. Etagi dee ta waghitt ta berckant!
Ar ee esse zrêyen " i mjahden " luqt ensen 'eg te zsalleet. Ta zsaleet dee ayen ey meqquren attas ghursen. Ta zsalleet ta mezwarut 'eg el-xemsa en tufatt, ig edd ye äleye u ass. Snat 'eg te meddiyt, snat es y iedt. Ta zsaleet es imedtteewen. Attas en imedtteewen ed ta mateert en winna ey enn äwedten el-iman a mafellaw, tizi 'eg ye zmere u mdan ad ye emmete. Yal degsen dee ye ette eqqele ad ye emmete.
Ur ee gherèen 'eg tinmeel. Itsen degsen ee edderen ghas 'eg u zniq, id war ta wuri es ämata, arraw en te familen eggutenin attas. Ee whenen ad ee etu skenden. Ee esse keshemen asen ta remgha 'eg te mezgida, tagara aqel èten 'eg u madagh. A dabu ed ssebba. Amata en i remmaghen dee i lemzsiyen ey zleen, wid ur ye äfèen a mkan ensen 'eg u nagraw agi. A nagraw ey bnuen ghef u gufsu, irzseen ed u huddu. Ellig ee ekkerent te reggeeme ghef u dabu 'eg te mezgidaewen, i lemzsiyen ed i mezwärue ae' asent ye sefleden. Ti ghawsaewen ee banent asen ee whenent, accku ee elleen berra en te metti. Ee dtefuren ta msunta. Assa, ne ette afee eten es ämata 'eg u madagh.
Yiwen degsen ye ennee ayi ete ellee ghur-s semmus en eu aitmaten. Ee elleen enn akw 'eg u madagh. A menzu degsen ye lulee edd a seggwas en 1970. Wiyadt, ee luleen edd i seggwasen en 1972, 1973, 1974 ed 1975. Yiwen degsen ee hkemen fell-as es mraw en i seggwasen en el-hebs. Sin yadten ee emmëten 'eg yiwen imenghee ger-asen ed i jadarmiyen aguns en tizsgi. Ye ennee ayi, ee elleen ghur-s sin eu aitmaten yadten, " ghas ad ee meghuren shwiya, ad ee eddun akwed nutni gher a madagh en el-jihad".
Ger i msuntiyen e ezserèegh, ee elleen tmanyin 'eg miyya en i qbayliyen. Aya ur ghur-i ye ellee dee erreâb. E essenegh is ee elleen i màzeere ensen 'eg Leqbayel. Attas en tikkeele, ee enneen èyi i meddäkkweele ènew i sertanen: " Ghur-ak! The zmeredt ad the èllèedt dee ta ghtest edd dtfüren". Neckk, ur e xesegh ad e hedtugh ixfe ènew. Masha, e ezserèegh lazem ad e ènnèegh: ta sudest ensen ete bnue ghef te remgha ed u aggaz. Kud ye ette bane is ete meqqure te zmert ensen, kud ee ette eggwêden medden. Lazem ad eten ne esse bedde, accku ma ne ädjee eten, ad ye mghure u sherrig ugar. Lazem ad ne ghawele, accku ee äfeen a sateg ghur medden en ckra en ighremen. Yiwen u ass, e ezserèegh yiwen u remmagh ye ughale edd seg ighrem, 'eg i füssen enes snat te mrawen en el-bakiyat en u yefkiy. Ig ye seghee u mdan a berraniy anesht agi en u yefkiy, lazem ad ee shekkan medden deg-s. Ne zmere ad ne seghe snat negh ckradtt el- bakiyat, mashi âecrin! Masha, akwed yiwen ur ye sawele, accku medden ee gwêden. Ee elleent daghen ckra en te familen meqquren en Tizi-Ouzou, dee ee ette awesent medden amm zik enni. Iwes agi win el-xadter, ur dee win schil.
Ass enni, ne sewee a yefkiy, masha ässen yadten, utschi ey xmejen kan ae' ey elleen. Dee ee esse xdêmen i remmaghen kulshi, ckra en tikkeele ar ee ette akeren. Ass en u kafal ènew, ee äkeren edd a kesoem a magris en el-bar. Masha, ee zreyen ckra en eu ässen, ye xmeje u kesoem enni, ar fell-as ee ette etteyen y izeen. I remmaghen nutni, ee ette rnun as attas en tisent, ee tschen et. Neckk, ur e zmèregh ara ad et e geregh 'eg imie enew.
Ee äkeren daghen yiwen u kamyu en u udi. Ee elleen i kartounen enes akw-mani 'eg u mazeer. Ur ee essènen ma gha ee skeren es änesht agi dee udi. Neckk, e ellèegh e ette etscheegh i slemen en tadttast, ed te raxsisen ee skêren i remmaghen es i füssen ensen, ar e ette etscheegh maqarun ed errozs. Ig dee esse neween utschi, lazem ad ur ye èllèe u aggut deg igennae, accku ee gwêden ad eten edd ee ezseren i jadarmiyen, aya, ye ädjee ten ad enn ee sighèen timesse izdar en ighzer.
Ta zedgi ur ete ellèe. Mraw ed semmus en u ässen ur e esse aridegh udme ènew. Ur djin e beddèlegh timelsee ènew: ayen e elseegh ass en u kafal, aey e elsèegh ass 'eg èyi ee rezsmen. Ässen enni, ete äzzele ayi te dist attas, e deggeregh slip ènew. Ass 'eg èyi ee rezsmen i remmaghen, e keshemegh gher taddart es yiwet te ferkeet en ireken i berckanen. Ee elleen deg-i iwedtten ed te xuyt. Akwed i remmaghen ee rekuen attas, masha, nutni ee èllèen ee esse ariden ckra en tikkeele. Ye druse ma 'eg ee beddelen timelsee ensen. Ta zedgi ur eten ete hemma. " El-jihad " dee a mezwaru. A mennugh kan aey eten ye hwuen. Ta grest ur eten ete esse eggwêde, accku: " i shengue ur ee zmèren ad aleyen a derar".
E ezserèegh ur ghur-sen ara attas en i mrigen. Ur ghur-sen ckigan en el-qurtas. Ur ghur-sen ghas ckra en i beshekidten i qdimen. Itsen ee elleen seg el-girra en u zaroug, wiyadt dee i mrigen en te gemra. I qbayliyen ee ghalen is ghur-sen attas en i mrigen en el-girra. Dee ti kerkeese! Ee ellleen es ckradtt te mrawin en i remmaghen 'eg te rbiât èyi ey ämezsen, ckra en tikkeele ar ee ette ellèen es ugar. Deg u zgen en u ayour, e ezserèegh es eu allen ènew ta zsuli en te gemra kan, ckra en i mrigen ait u ghenbu en el-mencar, i beshekidten ait snat te gariten, ti xmasiyen, ckradt i kalashnikoven: sin es u fuss ey ette adtun, ed yiwen es u fuss en u keschudt. Ig ne skere el-hsab, ee drusen i mrigen enesen, ma ne zseree a mdtan es ee elleen. A mrig hmelen attas dee a kalashnikov. Sin i brieden kan aey ee elleen iwakken ad ghur-sen ye èllèe u mrig agi: ad ee neghen a jadarmiy, negh ad eten ee akeren 'eg el-qeshla en el-âesker. Dee ee ette frêhen attas ig edd ee äweyen ckra en u mrig. Ee eqqêren as a galaf en imenghee. Masha, ar et e ette ènnèegh daghen, ur ghur-sen ara ckra en tuddsa mi ee ghalen medden is ete ellee. Ur ghur-sen ara i mrigen es ee zmeren ad skeren ckra en titi meqquren. Aya e ezserèegh et es eu allen ènew, ur ee zmèren ara.
Ete druse ghur-sen te sertit, tanawt ensen ete dheshe attas. Kulshi ghrsen ye bnue ghef el-quran ed eddin. Ur ghur-sen ghas el-quran 'eg u qerru, awal ensen ur deg-s ghas " Allahu Akbar, ye meqqure Mass-nnegh ", " Mashaa' Ellah, ayen ye xese Rebbi ", " Taghut, i shengue en Rebbi ", ed ayen mi e seflèdegh attas en tikkeele 'eg imieewen ensen ku-ass. El-quran kan ae' ey elleen. Ig ee eqqimeen, dee ee eqqêren el-quran, negh dee seflèden ie te sfifen enes. A xatar ensen dee Abbassi Madani netta akwed Ali Belhadj, ee hmelen eten attas. A neggaru agi, dee el-imam ensen.
Yiwen degsen, isme enes Mohamed, memmi-s en Alger, ye ennee ayi is ye dtfüre Belhadj 'eg te mezgidaewen en Alger. Ye hadtere akw ie i grawen enes, ur et ye zreye akwed yiwen. Ass 'eg ye rezsee el-FIS, a seggwas en 1991, ye xtare tufra. Ye ennee as ie baba-s is ye eddue gher Spania, ye eddu gher a madagh. Netta ed i meddäkkweele enes ee hmelen el-mut.
Ellig as e sefledegh dee ye sawale, e ennèegh ger-i ed ixfe ènew: etagi dee ta waghitt ta berckant, accku, i lemzsiyen agi ur ee äfèen akwed yiwen u bried yadten. Assa, ye eddue el-hal, ete eqqure tasa ensen. Ur ee zmèren ara ad ee ughalen deffer.
GIA ed el-FIS ee elleen 'eg yiwet te familt, ghur-sen yiwen imenghee. Masha, i masayen en GIA, dee ee reggemen imasayen en el-FIS ey edderen berra en te muret. Rabah Kebir es u medya ey enn elleen 'eg Almaniya, negh Anouar Haddam yefferen 'eg Marikan, dee eten ee ette hasêben dee i gheddaren i maggwêden; accku ee ädjeen ta muret ensen 'eg ye ellee imenghee, ee regwelen gher te muree en medden. Winna ur èdsen ye ellèen 'eg u madagh, ur eten ee ette hasêben ara seg degsen. Aya is ee ämenen: " Ne xese Ta gduda Ta neslemt. Rebbi dee a mnir ennegh, netta agh edd ye äweyen gher a madagh".
Iswi en GIA dee ta gduda ta neslemt en Dzayer. I qbayliyen akwed nutni schil-asen ad ee edderen 'eg te gduda agi, lazem ad ee ughalen gher a bried a msegged. Accku, ee freghen sin i seggwasen agi i neggärue: el-biran ee rezsmen ar degsen ee essên medden scherab, ar ee seflèden ie el-musiqa. Medden amm neckk aey ghur-sen eggeen essebba en " tirzsi en watigen". Medden ey seflèden ie tugheeshe ènew ee effeghen a bried en Rebbi. Ihi, lazem ad e èllèegh neckk dee a mazan en i msuntiyen, ad esse fhemegh ie medden en Leqbayel iswi en i neslamen.
Tikkeelt ta mezwarut 'eg èyi edd ee äweyen izen ensen, ur e ämènegh ara. Ee äweyen èyi edd alghut ad et e aweyegh ie u gdoud: imezdagh ilaq ad ur aseyen i mrigen, ula ee skeren ti rebbaâ en u swadt. Ilaq ad asen awsen medden, accku iswi ensen dee a msawal ur dee imenghee. Ma ee ägeyen aya, ad eten ee neghen i remmaghen i neslamen. Aggaz ye bane! E cketeyegh edd yiwen u awal ee enneen et 'eg u zmaz ènew: " Ma ur agh ee ädjèent te rebbaâ en u swadt ad ne kesheme ighremen, ihi, ad ne ghres akw ie medden".
Neckk, ur asen e rnüegh awal. Amek e zmeregh ad asen e ènnèegh is dee ti rebbaâ agi ae' eggeen a frag ennegh ger-agh èdsen? Leqbayel ete skere ayen ur ye zmère u dabu ad ye skere. Ete äseye i mrigen ad ete rezse ta remgha. Neckkwni, ayen es ne ämene ye mgael ayen es ee ämenen i remmaghen. Ur e ghalegh is ad èyi ee erren tilelli.
Masha, iedt en 10 ktuber ee rezsemen ayi. Sin u ässen deffer, ee äweyen èyi edd izen ensen ar taddart. Ckradt i lemzsiyen 'eg ye ellee u judoka, ee edduen enn ar ighrem tifawt zik. CKradt medden en te rbiât en GIA èyi ey hbesen a zgen en u ayour, ee keshemen, ee effeghen bla a ghilif. Izen ensen ye etu ara ghef yiwet te wriqt, ghef-s a zwel en GIA. E efckèegh asen awal ad e esse awedtegh izen ensen. E esse awedtegh et.
Ma ey ette ènnè yizen agi? I msuntiyen ur ee eggèen i nedtliben, ee xesen ad esse bedden ta gduda ta neslemt 'eg te muret en Dzayer. Ee suteren 'eg i qbayliyen ad ur ee bedden 'eg u bried en i neslamen, ad ur ee skeren tighelmen en u akkay ed u swadt, ad esse rsen i mrigen. Yiwda en idammen, ur ee xesen ara ad gedlen ta mazight 'eg te gduda ta neslemt. Masha lazem ad ee lessent te qbayliyen el-hijab. Lazem ad ee eqqenen el-biran, ad ye etu gdele scherab. Ad ee esse mghuren i qbayliyen el-quran awal en Rebbi, accku netta kan ae' ey zmeren ad eten ye stene. I qbayliyen ur ilaq ara ad ee naghen ed i msuntiyen, accku nutni ed i nemgalen en u dabu. Es yiwen u awal, ee xesen ad ee esse slemen Leqbayel.
E ämezsegh izen ensen 'eg ckradt i medyaten. Yiwen ye eqqimee ghur-i. Wayedt e efckèegh et ie Ould Ali el-Lhadi, a masay en u smezday a ghelnaw 'eg u mussu a delsan a mazigh. A neggaru e efckèegh et ie Saîd Khelil, a maru a matu en Tirni Igheellen i Nemliyen (FFS), a masay en te smilin ti ghelnawin en MCB. Ar assa, izen agi ur edd ye effèghe 'eg i ghmisen.
Ma neckk, a bried ènew ye bane: ad e rnugh 'eg u mennugh. Ur dee mraw ed semmus en eu ässen 'eg jahennama ae' ey zmeren ad eyi ye rdele. Ässen en uhbas, e ennèegh asen ad e ughalegh deffer. Awal agi ye etu klese es u manitofun, ti sfifen ee elleent ghursen. Masha, neckk hmelegh ta meddourt ènew. E efckèegh asen awal ad deggeregh schena, e skeregh ckra en el-magaza ad e ughalegh dee a merkantiy, bla ad e amezsegh i drimen ee xesen ad èyi ee efcken.
Assa, ar et e ette ènnèegh es u ghuyyi. Ur ye ellèe ckra ey zmeren ad eyi ye suseme. Ad e rnugh 'eg te reggeeme ie wid ur hmèlegh. Neckk, dee e ette xemmêmegh 'eg medden ènew, a gdoud ènew, ed winna ghur e âzizegh. Nutni aey mi e ette naghegh. Imenghee ènew ye eggee wiensen. Ur ad e beddelegh akwed yiwen u waliw 'eg tira enew.
Ilaq aya ad ye etu essene: Ass 'eg èyi ee kfelen i remmaghen, ee egeren èyi 'eg tomubil ènew, e ellèegh e emmëtegh. Mraw ed semmus en eu ässen e ette ackezegh a kalas ed el-kreh ensen. Tugh e deggeregh a sirem 'eg tudert. Timadt en tikkeele aey e ette xemmêmegh 'eg u ghras ènew. Mraw ed semmus en eu ässen en u sikel 'eg u gejdur ed jahennama. Assa, ulash ta gweda.
" Neghet! Neghet! " Awal agi, mazal ye eqqêze 'eg te mezzsught ènew ku-ass, e ughalegh dee a mehbul. Ihi, e xesegh ad e èssènen is deg-i rnan ta zmert. Imenghee ènew ad ye rnu ugar. A mennugh ènew ad ye ughale dee a meqran.
Aguns en jahennama, ur e äckeyegh ed u frah ghas snat tikkeele. Ta mezwarut, ass enni 'eg edd ete effeghe tafuckt, e ezseregh tulawen 'eg u drar. Tiss snat tikkeele, ass 'eg èyi ee ekkesen a shedadt ghef eu allen, e afegh edd iman ènew dee ilelli aguns en el-qehwa.
Attas en eu ässen ee sawêlen ghef u sderfey ènew. Ee elleen ee sawêlen attas ghef y izen, netta aey eten ey hemman ugar. Ti ghawsaewen ee elleent ee lehhunt gher dat. Ma ghef? Amek? Ur e essènegh ara, masha neckk ur e ämènegh a sderfey agi. Ee esse zreyen èyi 'eg u zmaz, e hkemen fell-i es el-mut. Ässen edd ye dtferen a zmaz agi, mazal ee sawêlen ghef tugheeshe, ar èyi ee ette ènnèen neckk dee a shengu en Mass-ennegh. Attas en tikkeele ee sawêlen ghef u zerruy ènew 'eg TV en Arte. Deg yiwet te sgilt tusligt ghef Dzayer, e ennèegh deg-s: " Neckk ur e eggèegh aârab, ur dee schil-i ad e eggegh a neslem. " Ee ezsereen ta sligt agi? Muhal! Masha ee essenen akw ayen deg-s e ennèegh. Ad fell-i ee hkemen es el-mut ghas ghef u awal agi. A sderfey ènew dee a wezghiy.
Ass enni, zik, ee green èyi 'eg yiwet tomubil, bla ad e èssènegh ma gher ne eddue. Idelli, e sefledegh asen ar ee sawêlen ghef u sderfey, masha ur e ämènegh ara. Ur djin ee rezsèmen i remmaghen ie ckra en te wadjitt, ur djin edd ee ädjèen ti miteere. Ad e èllèegh neckk dee a mezwaru?
Ne äzzele attas en i kilumitren es tomubil. Ne bedde, ee ekkesen èyi a shedadt ghef eu allen. E äckezegh, ne ellee 'eg At Yenni. E ezserèegh i xamen, e ezserèegh medden 'eg el-qehwa. E äckezegh tilawt, e frehegh attas. E ettugh ta mara ed u ngazs. E äckeyegh ed y iman ènew zun edd e lulagh. E edderegh, e ellèegh ger medden ènew.
Aguns en el-qehwa, ee ekkeren i sughan en u frah. Ee keshemen èdeyi sin i remmaghen, a mrig 'eg u fuss. Ee enneen ie medden ad ur ye emmesheteg akwed yiwen. Ee esse munen akw tiwriqin ensen, ee ebbeyen el-karta, ee aseyen i zsrue en domino ey elleen fella en ettebla. Ee enneen ie medden: " Neckkwni seg GIA, neckkni ae' ey kfelen Matoub. Ma ye jrue as ckra tura, dee kwenni essebba. Awiyet et gher taddart enes".
Neckk e edduhdagh. E sutregh yiwet el-qehwa. Ur dinni ye ellèe tèlèfun, e efckegh asen uttun en u xam iwakken ad âelmen ie te familt ènew. Meqqar e whelegh attas, e xesegh yiwet te ghawsa kan: ad e aseyegh 'eg irbi ènew yemma, ultma, ta mettudtt ènew ed baba. Deg el-qehwa, ar ee alleen medden es u frah. Ee xesen ad e nsegh dinni, accku ye eddue el-hal, ye agguge ighrem ènew. Neckk e ägeyegh, e erèegh ad e keshemegh gher taddart ènew.
Ellig èdeyii ee munen, ee effeghen edd medden seg te segaewen akw, ar ye ette mghure u gdoud dat u xam ènew. Mazal ur e ämènegh ara is èyi ee rezsemen, ete bdue te meghra e sulegh ur enn e äwèdtegh taddart. Deg Tizi-Ouzou, ee enneen èyi ee tschuren i zniqen es medden, ar ee sghuyyun ar ee shennun. Ee rezsrmen medden ie el-barud en u mdaz ed u frah. Tulawen ee seghrurudtent. Ee rezsemen medden ie te sfifen es el-jehd, iedt akw ee seflèden ie tugheeshe ènew.
A neghmis ye etu essene es u ghawel 'eg Leqbayel: Bougie, Bouira ed ighremen akw. Ee etu skerent te meghraewen 'eg i zniqen ed i brieden.
Asekka enes, 'eg ighrem ènew Taourirt Moussa, ee elleen es timadt en medden dat u xam ènew. Ar ee rekkedten medden ghef el-musiqa en tugheeshe ènew 'eg u zniq. Ee lseent te sedneen ti qenduren ensent ti berbashen, ti qenduren ee xesen i msuntiyen ad ee beddelen es el-hjab. Medden ee frehen, kulshi ye lhue.
Ass enni, e behdtegh, accku anect agi dee a frah ur djin et e ezserèegh. E ämezsegh awal seg fella en taddart, e snemmeregh medden attas. E ennèegh asen: " Ta nemmirt enewen ellig edd the äseem, ta nemmirt enewen ellig èyi the erreem tilelli ", accku nutni aey eyi edd ey ekkesen seg u fuss en i remmaghen. Ur e äfèegh awal ara ad asen e ènnèegh, e ellèegh mazal ur e essènegh es tidett ayen ye jruen. Tèlèfun ghas ye ette sersère, ee sawêlen edd medden seg te muree akw. Medden ee ette run es u mdaz, attas en te familen ee xesent ad èyi sawlent, accku ur ee ämènent ara. Neckk daghen ur e ämènegh.
E ämezsegh attas en te nagitin en u sebghes seg ghur medden. Yiwen u meddakkweel ènew ye ennee ayi, ete hbese yemma-s Ta zsaleet seg u ass 'eg èyi ee kfelen, ur ete ezzsullèe ar ass 'eg èyi ee rezsemen.
Ee erren èyi edd i remmaghen ti särue en tomubil, ee skenen èyi ideg 'eg ett efferen. Ee äweyen ett edd i meddäkkweele ènew, ee äfeen ett 'eg u dghar enni, ur djin ete emmuteye seg u ass 'eg èyi ee keflen. Akwed yiwen ur djin ett ye äfèe, akwed i jadarmiyen. E seqsagh ixfe ènew is ett ee rzuen i jadarmiyen negh uhu? Is ett rzuen akken ilaq negh ur ee skèren amya accku ee ghalen is e emmëtegh? Ee ereen èyi edd i remmaghen i drimen ènew: sebâa-u-âeshrin alef dinar.
ässen edd ey dtfüren a sderfey ènew, ee hekuen èyi medden ghef ayen ey jruen ässen en u kafal. Deg ta zwara, yiwen u ass deffer a kafal, ee efckeen tiremt en sin eu ässen ie GIA iwakken ad èyi ee rezsmen. Ee zreyen sin eu ässen, etu ekkese tiremt. Deg imalas enni, i saleen edd ey effeghen ghur el-bulis ee enneen is e edderegh, ed mazal ad e ughalegh es a xam ènew. I saleen agi, ee esse rweyen medden, accku ur ee äckèzen ara tilawt.
Ass wiss sin 'eg ktuber, ye skere MCB yiwet tickli 'eg Tizi-Ouzou iwakken ad ye sutere a sderfey ènew. Ti mrawen en igimen en medden ee sefelden ie tighri en yemma, tighri enes: " Ad edd ye ughale mmemi-s a xam ye eddere negh ye emmëte". Deg tickli agi, ar ee eqqêren medden: " Matoub negh i mrigen! " Tighri en yemma ete zreye 'eg radio tiss-snat, tighri enes ete esse rweye ta muret.
Meqqar ee em' xalafen i saleen, ye rnue u mussu a delsan a mazigh 'eg tazzla enes. Dee netta ae' eyi ey ädjeen deg tudert. Ouled Ali el-Lhadi, yiwen 'eg i masayen en u smezday a ghelnaw, ye ellee ye ette azzêle ur djin ye eqqimèe. I mezdüghe en ighremen ee skeren ti rebbaâ, ar fell-i ee rezzun 'eg u madagh. Ee essenen is ee zmeren i remmaghen ad eten neghen, masha aya ur eten ye hbèse. Ur djin ye zreye u ass 'eg ur ee skèren ckra iwakken ad èyi afen.
Tura 'eg asen e efckèegh ti miteere en tizsgi 'eg èyi ee hebsen a zgen en u ayour, ee äckezen a mazeer enni. Ur et ye bdtüe ed Taourirt Moussa ghas rebâin en i kilumitren kan.
Ye rnue u mussu a delsan a mazigh 'eg tazzla enes meqqar ur enn ye äwèdte ayen ye sareme. Es u medya, ass en u kafal, ye ellee yiwen el-match en ta kourt, ye eddu yiwen 'eg i meddäkkweele ènew gher i masayen en JSK, ye sutere degsen ad ee esse ndtewen el-match ar ass yadten. Ee ägeyen! Ye sutere degsen ad esse agelen i muraren yiwen te shedadtt ta berckant. Ee ägeyen daghen. I masayen agi en JSK, ur eten ete hemma taluft ènew, negh ee gwêden. Ete druse asen te bghest: yiwet tikkeelt, e sutregh degsen ad ee sponsorizan a mussu a delsan a mazigh 'eg yiwen el-match ger-asen ed U.S. Shawiya - el-klub a mazigh en Awuras. Ee ägeyen, ee enneen èyi ye shque fell-asen. Ee gwêden tiyita en i remmaghen. I masayen en JSK, ur ee äckèyen ara akken ilaq ta mentilt ta mazight.
Ta dawsa en baba ur ete duse ara. Ye ellee enn 'eg sbitar iwakken ad ye skere yiwen u barasyun. Ee efferen medden fell-as a kafal ènew: ee gwêden ad ete rnu te mudtni enes ma ye essene tilawt. Seg u ass 'eg eyi ee äseyen, mraw ed semmus en eu ässen aey fell-as ee ebbeyen ta ghuri en i ghmisen. Yiwen u ass, ee äweyen as enn i meddäkkweele enes ckra en u deffuy ye ettele 'eg u jernan. Ye deggere es u deffuy, ye ghawele ad ye ezsere a ghmis. Ete zreye yiwet te fremliyt, ete ekkese as et, ete ennee as ur deg-s may ye eqqêre akwed yiwen. Ye zâefe, ye shekka is ye jrue ckra ar fell-as et ee ette efferen.
A sderfey ènew ye äweye edd attas en i seqsiten. Ckra ye ennee is ur djin èyi ete kfele GIA. Medden agi, ee krehegh eten, e selkeegh eten, ur ghur-i ma gha asen e ènnèegh, ur ghur-i ma gha asen e esse ackezegh.
Neckk, e ghalegh is èyi ee rezsmen i remmaghen accku ee xesen ad ee rweyen Leqbayel. Emmer èyi ee neghèen, ad ee èllèen akw medden mgal èten. Etagi dee tikkeelt ta mezwarut 'eg ee ezsereen is ee elleen medden ye zmeren ugar ensen. Neckk, ur e ezserèegh ara. Emmer e essènegh a mennugh en medden ghef u sderfey ènew, is e ämezsegh deg-i attas en te bghest ed u sirem. Tagara, e äckezen i remmaghen is ur ee zmèren ie u mennugh ed medden. A sderfey ènew dee a brir ensen a mezwaru. Ur èyi ee rezsèmen 'eg ckradt negh kuzs en eu ässen. Ur èyi ee rezsèmen allig ye zreye u zgen en u ayour. Etagi dee ta mateert en gar-a-msasa ger-asen. Ne zmere ad ne ackeze a rway ey elleen ger i masayen i sertanen ed i serdasiyen i msuntiyen.
Ur èyi ee rezsèmen accku e qeblegh ta zsaleet, negh accku e qeblegh ad e hbesegh schena - ta sfift 'eg e ennèegh aya ete bdue dee ete ette etteye 'eg te muret. Ur èyi ee rezsèmen accku ee xesen ad e aweyegh izen ensen ie u mussu a delsan a mazigh. Uhu! Ur nuflegh ara! Ee rezsemen èyi accku etagi dee tikkeelt ta mezwarut 'eg ee gwêden medden ensen. Ee gwêden i masayen ensen. tikkeelt ta mezwarut 'eg ete bedde te muret, a mrig 'eg u fuss iwakken ad asen ee melen is ur ee qbèlen ara ta remgha. Tikkeelt ta mezwarut 'eg ye bedde u gdoud 'eg yiwen u mussu, es yiwen imie, ye ennee... Uhu!
Tura, ma ete rnue deg-i te zmert, ye ughale u awal ènew ye eqqure ugar, medden ye äwesen 'eg u sderfey ènew dee essebba. Winna ed tinna ey äwesen ta familt ènew ässen en u kafal, ar asen e ette ènnèegh ta nemmirt.
Assa, e äckeyegh ed te masayt ènew ete meqqure ugar en zik. Medden aey èdd ey erren tudert. Neckk dee wiensen. Ur e zmèregh ara ad e gzemegh a sirem ensen, ur e zmèregh ad fell-asen e skirkesegh. Tugheeshe ènew, el-musiqa ènew akwed u mennugh ènew ad ee rnun ta zmert. Ad asen eten e eggegh dee ta rezzift. Nutni assa ae' mi e edderegh. Nutni dee a baghur ènew.
Seg "Rebelle", a dlis en Lounes Matoub
Ta sughelt en Lahbib Fouad
|
|
Paru dans El Watan 27 juin 1998 |